این روزها استان‌های کشور حال و هوای دیگری دارند و مردم هر استان با مراسم خاص خود به استقبال این ماه عزیز می‌روند.همزمان با شروع ماه محرم پرچم گنبد بارگاه ملکوتی ثامن الحجج(ع) وکلیه صحن ها و رواق ها رنگ سیاه پوش شده و رنگ عزا به خود خواهند گرفت.این مراسم با تعویض پرچم گنبد حرم مطهر به اوج خودش خواهید رسید.
آیین مشکی پوشان
یکی از مراسمی که در این ایام و در اکثر استان‌های کشور برگزار می‌شود مراسم مشکی‌پوشان است، چرا که لباس مشکی نزد عزاداران حسینی از ارج و منزلتی برخوردار است و مشکی پوشیدن برای امام حسین(ع) را لیاقت داشتن فرد و طلبیده شدن فرد برای عزاداری می‌دانند.
مراسم مشکی‌پوشان از سنت‌های بومی و قدیمی استان مرکزی است که برای خبردار کردن و آماده شدن مردم برای استقبال از ماه محرم، سه چهار روز مانده به آغاز این ماه در مساجد و تکایای اراک و برخی شهرهای استان برگزار می‌شود.
در این مراسم اعضای هیات‌های عزاداری در مسجد محله خود جمع می‌شوند و ضمن برگزاری آیین سوگواری، پیراهن‌های مشکی را از سوی هیات دریافت می‌کنند. رسم بر این است که اعضای هیات از این لباس تا پایان عزاداری حسینی استفاده می‌کنند و بعد از روزهای عزاداری آن را به مسجد بازمی‌گردانند.
جواد رفیعی یکی از مداحان اراکی در این خصوص می‌گوید: هیات‌های قدیمی و با سابقه اراک از نهم ذی‌الحجه روز عرفه که آغاز حزن و ماتم و حرکت امام حسین(ع) به سمت کربلاست، پیراهن‌های مشکی عزاداران را جمع‌آوری کرده، شسته و اتوکشی می‌کنند و سپس در تکایا، حسینیه‌ها و مساجد بر آنها زیارت عاشورا می‌خوانند.
مراسم جغجغه زنی انجدان
یکی از آیین‌های مرسوم روستای انجدان اراک جغجغه‌زنی است که در فهرست آثار معنوی کشور نیز به ثبت رسیده است.
مدیر تحقیقات و باستان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی درباره آیین معنوی جغجغه‌زنی انجدان گفت: قدمت این آیین کهن به دوره تیموری و صفویه می‌رسد و مردم عزادار این روستا در روزهای نهم و یازدهم محرم آن را اجرا می‌کنند.
اسماعیل شراهی افزود: روز نهم محرم مردم محله پایین انجدان با آیین‌های سوگ و عزا به سمت محله بالا حرکت می‌کنند و در حالی که ابزاری چوبی و خراطی‌شده به نام جغجغه را در دست دارند با نوایی موزون به جای کوبیدن بر سینه، آن را به هم می‌کوبند.
وی گفت: این آیین یک مرشد و رهبر دارد که نوحه‌های اصیل و خاصی را قرائت می‌کند و مردم در پاسخ به نوحه‌ها با اشک و مویه جغجغه می‌زنند.شراهی یادآور شد: نمونه‌هایی از آیین جغجغه‌زنی در مناطق روستایی کاشان، ابیانه و نطنز نیز مشاهده شده و استان مرکزی به عنوان پیشتاز ثبت این آیین معنوی، اسناد معتبر و جزئیات آن را جمع‌آوری کرده و به ثبت آثار معنوی کشور درآورده است.
روستاهای یزد، پیشتاز در سوگواری
عشق به سید و سالار شهیدان کربلا، حضرت اباعبدالله الحسین(ع) را بیش از هر زمانی می‌توان در دهه اول محرم و حتی کمی پیش از شروع این ماه، در استان یزد خصوصا روستاهای آن مشاهده کرد. به گزارش خبرنگار ما از یزد، روستاییان این استان بویژه اهالی روستای بندرآباد و شمسی، با برپایی آیین سنتی «شاخ به شاخ» و «ذکرگرفتن» از چند روز پیش از محرم به استقبال این ماه می‌روند.
این مراسم از جمله رسوم قدیمی این منطقه برای استقبال از ماه محرم است که در چند شب پیش از محرم آغاز می‌شود.
در مراسم شاخ به شاخ، اهالی روستا پس از اقامه نماز مغرب و عشا در گروه‌ها و دسته‌های مختلف، در کوچه‌های آبادی به راه می‌افتند و با خواندن ابیاتی از مردم درخواست هیزم می‌کنند. سپس هیزم‌های جمع‌آوری شده را در میدان آبادی روی هم انباشته و با برافروختن آتش، در پرتو گرما و روشنایی آن، عزاداری‌شان را شروع می‌کنند؛ به این صورت که دست در دست هم حلقه‌ای بزرگ گرد آتش ایجاد می‌کنند و گروهی که شمار آنان به 5 یا 7 نفر می‌رسد در میان این حلقه، حلقه کوچکتری تشکیل داده و فریاد یا حسن و یا حسین سر می‌دهند. جمعیت عزادار نیز با تکرار این عبارات به سر و سینه خود می‌زنند و این مراسم تا پاسی از شب ادامه می‌یابد.
آیین ذکرگرفتن نیز بیشتر برای اعلام آغاز عزاداری امام حسین(ع) و همچنین استقبال از ماه محرم در برخی از روستاهای یزد برپا می‌شود. در این مراسم سنتی که مقارن با غروب آفتاب و بر بالای پشت‌بام مسجد یا حسینیه آبادی برگزار می‌شود، حاضران با خواندن اشعاری، فرا رسیدن ماه محرم و برپایی مجلس عزای حسین(ع) را به اطلاع اهل محل می‌رسانند.
همچنین با فرا رسیدن ایام محرم، آیین ویژه‌ای که «کاروان غم» نام دارد در شهر اشکذر اجرا می‌شود. هدف از برگزاری این آیین اعلام آغاز ماه محرم است. کاروان غم که پیشاپیش آن سادات حضور دارند با نوای گرم یا حسین یا حسین، ورودی شهر تا حسینیه اشکذر را پای پیاه طی می‌کنند و فرا رسیدن ماه محرم را به همگان خبر می‌دهند.
منبع:جام جم آنلاین